İnsan düşünen bir varlıktır, onu özel kılanda budur. İnsan/lık kendisine mesele ve dert edindiği sayısız sorun üzerine sonsuz çözümler ve fikirler/düşünceler geliştirmiştir, modern çağda insan türünün karşılaştığı problemler gibi geliştirdiği çözümler de bir hayli artmış, değişmiş ve gelişmiştir. Kültürden sanata, ekonomiden politikaya, dinden felsefeye kadar birçok düşünce ve düşünür fikirlerini beyan etmiş, etkili olmuş, taraftar bulmuştur. İnsanın ve toplumun, hayatına tesir eden bir mesele karşısında, takındığı tavır ve ürettiği düşünce bir ameliyenin, emek ve çabanın sonucunda ortaya çıkmış ise; katılıp katılmamayı hariçte tutarsak takdiri hak eder.
Sorunları ve problemleri ile yüzleşemeyenlerin, onlara sahici bir çözüm bulması, onlar için oturup düşünmesi, fikir üretmesi beklenemez. Sorun ve problemler ile ribatımız ontolojik varlığımızla ilgili ipuçları verir bizlere. Kendinizi ait hissetmediğiniz alanda var olmanız, oraya dair düşünceniz olmaz. Kierkegaard “ kendine sadık olmazsan kendini yitirirsin, varoluş seçiminde kendini seçmemiş bir kişi için, yani var olan bir kişi olamayan ve ötekilerin onun için seçmesine izin veren bir kişi için... bir şeyler gibi “gözükmek” veya bir şeyler gibi “durmak” ister, ama o ne öyledir ne de öyle olur...” ifadelerini kullanır. Kendin var olmak için “ kendin” olmak zorundasın. İnsan üzerinde başkasına ait bir elbise ile ne kadar rahat olabilir ki, ne kadar kendine ait hissedebilir ki?
Düşünmek var olmanın ilk durağı ve menzilidir, düşünsel ve fikri alanda üretemeyenler bir süre sonra var olanların da tükenmesiyle kendilerini tüketmiş olurlar. İslam dünyasının, batı dünyası karşısındaki ilk gerilediği alan şüphesiz düşüncedir. Kendi dışındaki kültür ve medeniyetleri, düşünce ekollerini derinden etkileyen İslam düşünce geleneği, zamanın ruhunu yakalayamamış, siyasal iktidara angaje olmuş ve donup kalmıştır. Bunu aşmak için yine karşısında gerilediği batı kültür ve düşüncesinden neşet eden yöntem ve kavramlara başvurmuştur. Mukallit taklidini aşmaz sözü kabilince, İslam dünyası ne taklit ettiği batıya benzeyebildi, ne de kendi düşünce geleneğini yeniden ihya etti.
Kendimizin ve toplumumuzun var olması, onları var kılabilecek unsurların varlığı ile mümkündür. Asıl olmamız gereken yerde kopya olmaya razı olmamalıyız. Zamanın hızlı aktığı, toplumsal, siyasal ve kültürel değişimlerin her zamankinden daha çok yaşandığı, işgal ve sömürünün farklı formlarda sürdüğü, insan onuru ve haysiyetinin çiğnendiği, insani ve İslami hassasiyetlerimizle var olabileceğimiz bir “kendimiz” olmalı. Kendileri var olamayanların başkalarının fikir ve düşüncelerini kiralayarak ve fakat bize satmalarına izin vermemeli, uyanık olmalıyız, başkalarına esir olanların bize özgürlük pazarlamalarına müsaade etmemeliyiz. İnsanlar ve toplumlar istikbal ve istiklallerini kiralayamazlar.
Kendi var olamayanların “gibi olmak”ın dayanılmaz ağırlığı altında ezildiklerine şahitlik ediyoruz. İlke ve değerlerini anın ve günün çıkarlarına peşkeş çekenlerin, mensubu oldukları toplumsal tabakaya bir reçete sunmaları mümkün değildir. Yaşadığımız zamanlar esas ve sahici düşüncelerin ne kadar mühim ve gerekli olduğunu bir kez daha bize gösterdi. Kendi kültürel ve toplumsal dinamiklerinden beslenmeyen fikirlerin, nasıl bir boya vurulursa vurulsun bir çözüm olmak şöyle dursun, esas çözümü sürekli ıraladığını görmek gerek.
Geleceğin dünyasında var olmak için, içinde bulunduğumuz bu sancılı durumdan sağ salim çıkmanın yollarını aramalı ve bulmalıyız. İnsan hakları, eğitim, kültür, siyaset ve tüm toplumsal kurumlarımızı yine ve yeniden kurmak, hayata katmak için kendimiz kolları sıvamalı işe koyulmalıyız. Aynı toplumsal ve düşünsel problemlerle karşılaşsak dahi, bire bir aynı reçetelerin sıhhat vermediklerini görmeli reçetemizi kendimiz bulmalıyız.
Kendi kaynaklarımızdan beslenmeyen düşünce, kendimize fayda vermeyecektir. Şöyle ki, Kierkegaard’ın yukarda alıntıladığımız sözünde dediği gibi, “bir şeyler gibi “gözükmek” veya bir şeyler gibi “durmak” ister, ama o ne öyledir ne de öyle olur...” kendi dili yasaklanmış ve eğitim alamıyorken, Osmanlıcanın önemi ve gerekliliği üzerine yazı yazar, ülkesi işgal altında iken başka coğrafyaların özgürlüğü için yürür, bölücülüğün sınır koymak olduğunu unutup, birlik ve beraberliği dile getirenlere bölücü der, babasının yeni adını bile bilmediği kendi köyünün isminin iadesi için yapılan çalışmalara bilmem kimin dili der, her fıtri hak talebi aman ümmet diye baştan kesilir...
İthal ve kiralık düşünceler şu ana kadar derdimize deva olmadı, olamayacaktır da...
